راهنمای شروع تحصیل پزشکی در ایتالیا ۲۰۲۵ (از صفر تا پذیرش)
آخرین بروزرسانی : 4 آذر 1404
مروری ساده و سریع بر تحصیل پزشکی در ایتالیا
اگر بهتازگی با موضوع تحصیل پزشکی در ایتالیا روبهرو شدهاید و نمیدانید از کجا باید آغاز کنید، این «راهنمای شروع سریع» دقیقاً برای شماست. هدف این مطلب آن است که مسیر شما را از مرحلهای مانند «فقط شنیدهام دانشگاههای پزشکی انگلیسیزبان در ایتالیا وجود دارد و نمیدانم چه کاری باید انجام دهم» به مرحلهای برساند که بگویید: «حالا تصویر روشنی از فرآیند دارم و میدانم قدمهای بعدی چیست».
جمعآوری اطلاعات مربوط به آزمون IMAT، آشنایی با دانشگاههای پزشکی ایتالیا و مراحل اپلای ممکن است در ابتدا پیچیده و پراکنده به نظر برسد، زیرا هر بخش از این اطلاعات در وبسایتهای مختلف قرار دارد؛ اما این راهنما قرار است تمام مراحل را سادهسازی کرده و همه چیز را یکجا در اختیار شما بگذارد.
در این مطلب ابتدا یک معرفی کلی ارائه میکنیم و سپس به موارد زیر خواهیم پرداخت:
- انواع دانشگاهها در ایتالیا و محدوده هزینه آنها
- شرایط لازم برای پذیرش در برنامههای پزشکی انگلیسیزبان
- آزمون IMAT بهعنوان آزمون ورودی رسمی
- نحوه ثبتنام در آزمون IMAT و شیوههای آمادگی
- فهرستی از اقدامهای عملی برای تبدیل شدن به پزشک در ایتالیا
در انتهای همین صفحه نیز فهرستی مرتب از مقالات پیشنهادی قرار دارد تا پس از مطالعه این مطلب و ساختن پایه اولیه، مسیر خود را ادامه دهید و به فردی کاملاً آگاه و مسلط در زمینه پزشکی در ایتالیا تبدیل شوید.
مروری ساده و سریع بر تحصیل پزشکی در ایتالیا
ایتالیا از سال ۲۰۱۱ و با شروع دورههای پزشکی انگلیسیزبان در دانشگاه پاویا، وارد فضای جدیدی شد. کمی بعد، دانشگاههای ساپینزا در رم و میلان هم برنامههای خود را راهاندازی کردند. حالا و تا سال ۲۰۲۴، تعداد دانشگاههایی که پزشکی و جراحی را به زبان انگلیسی ارائه میدهند به بیش از ۲۰ دانشگاه دولتی و خصوصی در سراسر کشور رسیده است.
علاوه بر این، دو دانشگاه سیهنا و ساپینزا دوره دندانپزشکی را نیز به انگلیسی برگزار میکنند. هر سال دانشگاههای جدیدی اضافه میشوند و امسال هم سه مرکز تازه یعنی کاتانیا، کالیاری و بولزانو شروع به پذیرش کردهاند. پیشنهاد میکنیم قبل از دیدن لیست کامل دانشگاهها، این مطلب را تا انتها بخوانید.
زبان آموزشی دورهها
یکی از پرتکرارترین سؤالها این است که آیا آموزش کاملاً به انگلیسی انجام میشود؟ پاسخ کوتاه: بله ✅ تمام کلاسها از ابتدا تا پایان دوره به زبان انگلیسی هستند. فقط در زمان کارآموزی بیمارستانی، نیاز به دانستن مقداری زبان ایتالیایی دارید و ممکن است بعضی دانشگاهها مدرک زبان هم بخواهند.
البته از نظر فنی میتوانید بدون یادگیری ایتالیایی هم فارغالتحصیل شوید، اما این موضوع باعث میشود در دورههای بالینی وابسته به دیگران باشید و نتوانید با بیماران بهصورت مستقیم گفتوگو کنید. به همین دلیل، یادگیری زبان ایتالیایی در نهایت یک امتیاز مهم برای دانشجویان پزشکی است، هرچند الزام رسمی ندارد.
شرایط اولیه برای اپلای
شرایط ورود، برخلاف تصور عمومی، ساده و مشخص است. اولین قدم شرکت حضوری در آزمون بینالمللی پذیرش پزشکی یا همان IMAT است. بسته به کشور محل زندگی، ممکن است مدارک مربوط به ویزا متفاوت باشد، اما روند ثبتنام در دانشگاهها معمولاً پیچیده نیست.
نکته مهم این است که برای پذیرش نیازی به معدل فوقالعاده، مصاحبه یا فعالیتهای اضافی ندارید. قبل از ورود به جزئیات مربوط به آزمون IMAT، ثبتنام و مدارک لازم، بهتر است اشاره کوتاهی به دانشگاهها داشته باشیم.
اگر میخواهید معرفی کامل همه دانشگاههای پزشکی ایتالیا را بخوانید، یک مقاله جداگانه در اختیار دارید که تمام مراکز آموزشی را بهصورت کامل بررسی کرده است. لینک این مطلب در انتهای همین صفحه قرار دارد و پیشنهاد میکنیم بعد از تمام کردن این مقاله سراغ آن بروید.
کدام دانشگاهها پزشکی را به زبان انگلیسی ارائه میدهند؟
بهطور خلاصه، حدود ۱۵ دانشگاه دولتی در ایتالیا دورهی پزشکی انگلیسیزبان دارند که هزینه سالانه آنها معمولاً بین ۱۵۰ تا ۲۵۰۰ یورو است. همچنین ۵ دانشگاه خصوصی این رشته را ارائه میدهند که شهریه سالانه آنها حدود ۱۷٬۰۰۰ تا ۲۰٬۰۰۰ یورو میباشد.
اختلاف زیاد شهریه، مخصوصاً در دانشگاههای دولتی، به این دلیل است که تقریباً همه آنها کاهش شهریه بر اساس درآمد خانواده ارائه میدهند (بهطوریکه شهریه میتواند تا ۱۵۶ یورو در سال پایین بیاید)، و همچنین بورسیههای بسیار خوبی—even برای دانشجویان غیرایتالیایی—در دسترس است. اگر واجد شرایط تخفیفها نباشید، باز هم در دانشگاههای دولتی معمولاً بیش از ۳٬۰۰۰ یورو در سال پرداخت نخواهید کرد.
تمام دانشگاههای دولتی برای پذیرش فقط یک آزمون مشترک دارند (آزمون IMAT) و نتیجه همین آزمون تعیین میکند که پذیرفته میشوید یا خیر. در مقابل، دانشگاههای خصوصی مانند Humanitas، Cattolica و سایر مراکز، هر کدام آزمون ورودی مستقل خودشان را دارند و باید بهصورت جداگانه برای آنها ثبتنام کنید.
این دانشگاهها در کدام شهرهای ایتالیا قرار دارند؟
- کالیاری در جزیره ساردینیا (۱ دانشگاه)
- مسینا و کاتانیا در جزیره سیسیل (۲ دانشگاه)
- باری
- ناپل (۲ دانشگاه)
- رم (۲ دولتی، ۱ دندانپزشکی و ۳ خصوصی)
- پارما
- پادووا
- پاویا
- سیهنا (فقط دندانپزشکی)
- بولونیا
- آنکونا
- تورین
- میلان (۲ دولتی و ۲ خصوصی)
آیا بورسیه تحصیلی در ایتالیا آسان است؟
در هر منطقهای که یک دانشگاه قرار دارد، یک نهاد بورسیهی مستقل وجود دارد که بودجهی قابل ارائه و شرایط دریافت آن را تعیین میکند. ما در محتوای خود معمولاً به این بورسیهها با عنوان «بورسیههای نیازمحور» (needs-based) اشاره میکنیم. این بورسیهها کاملاً بر اساس درآمد خانواده تعیین میشوند و ارزیابی آن از طریق مدرکی به نام ISEE انجام میگیرد.
با این نوع بورسیه، بسته به میزان درآمد سالانه و داراییهای خانواده (مانند زمین، خانه و…)، امکان دریافت موارد زیر وجود دارد:
- اقامت رایگان
- وعدههای غذایی رایگان
- حتی کمکهزینهی نقدی (stipend)
معمولاً برای حفظ این بورسیه، لازم است هر سال تعداد مشخصی واحد درسی (credits) کسب شود و ممکن است حداقل میانگین نمرهی امتحانات نیز الزامی باشد.
علاوه بر این، هر دانشگاه نهتنها کاهش شهریه بر اساس ISEE ارائه میدهد، بلکه نوع دیگری از بورسیهها را نیز ارائه میکند که ما در محتوای خود آنها را «بورسیههای شایستگیمحور» (merit-based) مینامیم.
در برخی دانشگاهها، برای مثال داشتن بالاترین معدل در کلاس میتواند منجر به کاهش بیشتر شهریه شود—صرفنظر از درآمد خانواده—و حتی این امکان را فراهم کند که برای فرصتهایی به نام borse (جمع واژهی borsa) اقدام کنید؛ که در واقع کارهای پارهوقت داخل دانشگاه هستند و بابت آنها حقوق دریافت میکنید.
پیشنهاد میکنیم برای درک بهتر، این مطالب را مطالعه کنید:
- آیا تحصیل پزشکی در ایتالیا رایگان است؟
- بورسیههای پزشکی در ایتالیا
- کار پارهوقت دانشجویی در ایتالیا
چند دانشگاه میتوانم برای پزشکی در ایتالیا انتخاب کنم؟
اگر شهروند یکی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا باشید، میتوانید بهصورت همزمان برای تمام دانشگاههای دولتی پزشکی از طریق پرتال Universitaly ثبتنام کنید و فقط یکبار در آزمون IMAT شرکت کنید. بعد از اعلام نتایج، سیستم بر اساس نمره و انتخابهای شما تعیین میکند در کدام دانشگاه پذیرفته شوید.
اما اگر دانشجوی غیراروپایی باشید، شرایط محدودتر است؛ در اغلب موارد فقط مجاز هستید برای یک دانشگاه دولتی درخواست بدهید و شرکت شما در آزمون IMAT فقط برای گرفتن پذیرش از همان دانشگاه محسوب میشود.
بسته به قوانین کنسولگری کشور شما (فقط برای داوطلبان غیراروپایی)، در بعضی سالها این امکان وجود دارد که بهصورت همزمان برای یک دانشگاه دولتی و یک دانشگاه خصوصی اقدام کنید؛ اما این موضوع میتواند هر سال تغییر کند، بنابراین حتماً باید آخرین مقررات را مستقیماً از طریق کنسولگری یا سفارت بررسی کنید.
معرفی آزمون آیمت (IMAT) – IMAT Exam Overview 2025
آزمون IMAT در واقع تنها شرط اصلی برای پذیرش در دانشگاههای دولتی ایتالیاست. این آزمون بهصورت چهارگزینهای برگزار میشود و شامل سؤالاتی از زیستشناسی، شیمی، فیزیک و ریاضی بههمراه استدلال منطقی و مقدار کمی دانش عمومی است.
هرچند جزئیات و سرفصلها ممکن است هر سال تغییر کنند (میتوانید آخرین مشخصات مربوط به سال ۲۰۲۴ را مشاهده کنید)، اما روند کلی آزمون در سالهای گذشته ثابت بوده است:
- شامل ۶۰ سؤال تستی است
- نمره کل ۹۰ امتیاز دارد
- هر پاسخ صحیح: ۱٫۵+ امتیاز
- هر پاسخ غلط: ۰٫۴− امتیاز
- سوال بدون پاسخ: بدون امتیاز
- زمان آزمون حدود ۱۰۰ دقیقه است
- این آزمون فقط بهصورت حضوری برگزار میشود
تعداد سؤالات هر بخش ممکن است سالبهسال تغییر کند، اما معمولاً ترتیب فراوانی سؤالات اینگونه است: زیستشناسی، شیمی، استدلال منطقی، فیزیک و ریاضی، و دانش عمومی.
آزمون IMAT سالانه فقط یکبار و معمولاً در اواخر سپتامبر یا اوایل اکتبر برگزار میشود. داوطلبان همان سال شرکت در آزمون، در صورت قبولی معمولاً یک ماه بعد کلاسهای خود را آغاز میکنند.
برای اطلاعات کاملتر درباره این آزمون، این صفحه را ببینید:
چطور برای آزمون آیمت (IMAT) مطالعه کنم؟
برای موفقیت در آزمون آیمت ایتالیا (IMAT)، بهترین و مؤثرترین روش این است که مستقیماً سراغ سؤالات سالهای گذشته بروید. مجموعه دفترچههای آیمت از سال ۲۰۱۱ تا امروز منتشر شدهاند و شما میتوانید از بخش دانلود نمونه سوالات آیمت استفاده کنید. مطالعه این نمونه سؤالات دقیقاً نشان میدهد:
- سطح سختی واقعی سوالات چقدر است
- چه تیپ سؤالهایی تکرار میشوند
- هر درس (زیست، شیمی، ریاضی، فیزیک، منطق) چه عمقی از تسلط را نیاز دارد
- مدیریت زمان آزمون چه حساسیتی دارد
ما در مقالات تخصصیمان نحوه تحلیل سؤالات، روش استفاده هوشمندانه از Past Papers و استراتژی نفرات رتبهبرتر IMAT را بهصورت کامل بررسی کردهایم.
آیا برای پذیرش در دانشگاههای ایتالیا علاوه بر آزمون آیمت (IMAT)، مدارک دیگری هم لازم است؟
در حالت کلی، برای پذیرش در دانشگاههای دولتی ایتالیا هیچ مدرک اضافهای نسبت به آزمون IMAT نیاز نیست؛ اما در ادامه مسیر باید یک مدرک مهم به نام DoV (Dichiarazione di Valore) تهیه کنید. این مدرک ثابت میکند که شما دیپلم معتبر دارید و مجموعاً ۱۲ سال تحصیل را کامل کردهاید. توضیحات کامل DoV را در ادامه مقاله ارائه خواهیم کرد.
با این حال، بسته به کشور محل زندگی و مراحل دریافت ویزا، ممکن است مدارک یا گواهیهای خاص دیگری نیز درخواست شود. برخی دانشگاهها نیز ممکن است الزامات جداگانهای هنگام ثبتنام داشته باشند؛ مانند الزام ارائه مدرک زبان انگلیسی. فعلاً لازم نیست نگران این موارد باشید، زیرا ما برای همه این مراحل، راهنماهای کامل و جداگانه تهیه کردهایم. فعلاً فقط کافی است تصویر کلی فرآیند را بدانید.
- تقریباً تمام دانشگاهها پس از قبولی، برای ثبتنام نهایی مدرک DoV میخواهند؛ مگر اینکه دبیرستان را در ایتالیا گذرانده باشید.
- برخی دانشگاهها مانند Bicocca ارائه مدرک زبان انگلیسی را الزامی میدانند؛ اما بسیاری از دانشگاهها، نمره آزمون IMAT را بهعنوان مدرک زبان قبول میکنند.
- دانشجویان اتحادیه اروپا (EU) معمولاً بعد از ثبتنام اصلی باید مدارک تکمیلی را ارائه بدهند.
- دانشجویان غیراروپایی (Non-EU) ممکن است لازم باشد این مدارک را در مرحله پیشثبتنام (Pre-enrollment) تحویل بدهند.
- در مرحله ویزا، سفارتها ممکن است مدارک عجیبتری هم بخواهند؛ مثل حداقل معدل دبیرستان، قبولی در آزمون ورودی پزشکی کشور خودتان، یا حتی مدرک زبان ایتالیایی. توجه کنید که این الزامات فقط مربوط به سفارت است و ربطی به دانشگاهها ندارد.
حداقل نمره قبولی در آزمون IMAT چقدر است؟
توضیح حداقل نمره قبولی در آزمون IMAT کمی پیچیده است، چون این مقدار به این بستگی دارد که شما دانشجوی اروپایی (EU) هستید یا غیراورپایی (Non-EU). از طرفی، دانشگاهها هیچ «حداقل نمره ثابت» تعیین نمیکنند؛ بلکه نمره آخرین فردی که موفق به قبولی شده، همان حداقل نمره سال محسوب میشود.
یک توضیح خیلی ساده و قابل فهم:
فرض کنید یک دانشگاه:
- ۲۰ ظرفیت برای دانشجویان اروپایی دارد
- ۲۰ ظرفیت برای دانشجویان غیراورپایی دارد
اتفاقی که میافتد این است:
- ۲۰ نفر برتر اروپایی و ۲۰ نفر برتر غیراورپایی پذیرش میگیرند و ثبتنام میکنند.
- اگر نفر بیستم اروپایی نمره ۴۵ گرفته باشد، حدنصاب اروپاییها همان ۴۵ میشود.
- اگر نفر بیستم غیراورپایی نمره ۶۰ گرفته باشد، حدنصاب غیراورپاییها همان ۶۰ است.
تفاوت وضعیت برای دانشجویان اروپایی و غیراورپایی
برای دانشجویان EU سیستم رتبهبندی و حرکت نمرهها (Scrolling) بسیار پیچیدهتر است، چون آنها میتوانند بهطور همزمان برای تمام دانشگاههای پزشکی دولتی ایتالیا اقدام کنند و تغییر انتخابهایشان باعث جابهجایی رتبهها در طول زمان میشود.
اما برای دانشجویان Non-EU همهچیز بسیار سادهتر است، چون آنها فقط میتوانند یک دانشگاه را برای پذیرش انتخاب کنند؛ به همین دلیل حدنصاب نهایی واضحتر و قابل پیشبینیتر است.
چطور برای تحصیل پزشکی در ایتالیا اقدام کنم؟
روند پذیرش برای دانشجویان اروپایی (EU) و غیراورپایی (Non-EU) کمی متفاوت است. در این بخش، یک تایملاین کلی از مراحل را میبینید:
دانشجویان اروپایی (EU STUDENTS)
دانشجویان غیراورپایی (NON-EU STUDENTS)
تایملاین اپلای برای دانشجویان اروپایی (EU)
اگر دانشجوی اروپایی (EU) هستید، روند اپلای شما سادهتر است. در ادامه یک تایملاین خلاصهشده را میبینید:
در ماههای ژوئن یا ژوئیه ثبتنام آزمون IMAT در سامانه Universitaly باز میشود. باید هزینه آزمون را پرداخت کرده و محل برگزاری آزمون حضوری را انتخاب کنید.
حدود سه هفته فرصت دارید ثبتنام و پرداخت را تکمیل کنید. اگر دبیرستان را تمام کردهاید، همین زمان مناسب است تا از کنسولگری درباره مدارک لازم برای دریافت مدرک DoV سؤال کنید.
در سپتامبر یا اکتبر در آزمون IMAT شرکت میکنید. حدود یک ماه بعد نتیجه اعلام میشود و باید برای ثبتنام نهایی به ایتالیا سفر کنید.
هنگام ثبتنام دانشگاه، باید مدرک DoV خود را ارائه کنید. به همین سادگی روند پذیرش دانشجویان اروپایی تکمیل میشود.
زمان پیشثبتنام (Pre-enrollment) برای دانشجویان غیراروپایی (Non-EU) چه زمانی است؟
متأسفانه اپلای برای رشته پزشکی در ایتالیا بهعنوان دانشجوی غیراورپایی (Non-EU) بهدلیل الزامات ویزا، روند پیچیدهتری دارد. با این حال اگر قدمبهقدم طبق تایملاین عمل کنید، مدیریت آن سادهتر خواهد شد.
در بازهای از فصل بهار (معمولاً اواخر آوریل تا ماه می)، فرایندی به نام پریانرولمنت (Pre-enrollment) در سامانه Universitaly فعال میشود. این مرحله برای آمادهسازی پرونده ویزای شما در ادامه راه است و از شما مدارک مشخصی مانند کارت شناسایی، ریزنمرات دبیرستان و… درخواست میکند. در همین فرایند باید دانشگاه انتخاب اول خود را که قصد اپلای برای آن را دارید، مشخص کنید.
در اولین فرصت باید با سفارت یا کنسولگری کشور خود تماس بگیرید و درباره جزئیات مدارک لازم برای ویزا سؤال کنید؛ چون ممکن است به مدارکی مانند مدرک زبان انگلیسی یا حتی مدرک زبان ایتالیایی نیاز داشته باشید. در بعضی موارد، بسته به دانشگاه انتخابی، ممکن است حداقل معدل دبیرستان هم شرط باشد.
در بازه ژوئن / ژوئیه، ثبتنام آزمون IMAT باز میشود؛ در این مرحله باید هزینه آزمون را پرداخت کنید، دانشگاه انتخاب اول خود را تأیید کرده و محل برگزاری آزمون را انتخاب کنید. فهرست حوزههای امتحانی در دنیا هر سال تغییر میکند و معمولاً در قالب یک فایل bando از طرف وزارت دانشگاه و پژوهش ایتالیا (MUR) اعلام میشود.
در سپتامبر / اکتبر باید در آزمون IMAT شرکت کنید و امیدوار باشید حداکثر طی حدود یک ماه، ایمیلی مبنی بر قبولی در دانشگاه مورد نظرتان دریافت کنید. پس از آن، باید از طریق کنسولگری یا سفارت کشور خود برای درخواست ویزای تحصیلی اقدام کنید.
سوالات متداول درباره تحصیل پزشکی در ایتالیا
بله، بیش از ۲۰ دانشگاه دولتی و خصوصی در ایتالیا رشته پزشکی و جراحی (Medicine & Surgery) را کاملاً به زبان انگلیسی ارائه میدهند و برای پذیرش باید در آزمون IMAT شرکت کنید.
دانشگاههای دولتی سالانه بین 150 تا 3000 یورو, و دانشگاههای خصوصی بین 17,000 تا 20,000 یورو شهریه دارند. بسیاری از دانشگاهها امکان کاهش شهریه براساس درآمد خانواده (ISEE) ارائه میدهند.
برای دانشگاههای دولتی، بله — تنها معیار پذیرش نمره آزمون IMAT است. اما برخی دانشگاههای خصوصی آزمون ورودی جداگانه دارند مثل Humanitas یا Cattolica.
بله، دانشجویان بینالمللی میتوانند از بورسیههای استانی (DSU) و کاهش شهریه براساس درآمد خانواده استفاده کنند. این بورسیهها شامل کمکهزینه، خوابگاه و گاهی غذای رایگان نیز میشوند.
اکثر دانشگاهها IMAT را بهعنوان مدرک زبان انگلیسی قبول میکنند. اما برخی دانشگاهها ممکن است مدرک زبان (مانند IELTS) درخواست کنند، مخصوصاً برای دانشجویان غیراروپایی.
بله، بسیاری از دانشگاههای ایتالیا در لیست دانشگاههای مورد تأیید وزارت بهداشت و وزارت علوم ایران قرار دارند. این فهرست هر سال بهروزرسانی میشود و معمولاً دانشگاههای بزرگ و دولتی ایتالیا تأییدیه دارند.
بله، مدرک پزشکی ایتالیا موردتأیید اتحادیه اروپا است و فارغالتحصیلان میتوانند پس از طی مراحل لازم، در کشورهای اروپایی برای تخصص یا کار پزشکی اقدام کنند.